Σχετικά με το εξεταστικό δοκίμιο των Νέων Ελληνικών

Λέχθηκαν, λέγονται και θα λεχθούν πάρα πολλά για το εξεταστικό δοκίμιο των Νέων Ελληνικών στις παγκύπριες εξετάσεις. Για μια ακόμα φορά, το αντικείμενο των Νέων Ελληνικών στο επίκεντρο. Πιο κάτω παραθέτω ένα άρθρο της κ. Μαίρης Κουτσελίνη, Καθηγήτριας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, σχετικό με το θέμα. Το βρήκα πολύ ενδιαφέρον, και σε γενικές γραμμές συμφωνώ μαζί της (σίγουρα έχω μια ένσταση για το ... γκριζοπράσινο φύλλο :)  ).

Εσείς τι γνώμη έχετε;

Επιτέλους! Ένα θέμα της προκοπής... (Μ. Κουτσελίνη)

Επιτέλους και ένα θέμα της προκοπής στα θέματα Έκθεσης στα Νέα Ελληνικά.  Και για μια ακόμη φορά η αποκάλυψη του πόσο απέχουν τα λόγια τα ωραία και μεγάλα που ξεστομίζουμε για την εκπαίδευση και η στάση μας όταν αυτά υλοποιούνται.

Ένας βασικός λόγος της άνθησης της παραπαιδείας και της απομνημονευτικής εκπαίδευσης είναι η αποστήθιση στα διάφορα φροντιστήρια εκθέσεων από τους  βασικούς κύκλους θεμάτων που αναφέρονται στον Οδηγό Σπουδών. Τα ίδια και τα ίδια αναμασημένα για γενιές μαθητών, η Δημοκρατία, το Περιβάλλον, η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Παιδεία, ανεπτυγμένα σε σημεία ή και σε ολόκληρη έκθεση από τον «καλό φροντιστή» και αποστήθιση από τον μαθητή. 

Ένα θέμα που ταρακούνησε τις «ψευδαισθήσεις» μαθητών, γονιών και εκπαιδευτικών για το τι είναι εκπαίδευση, έφερε τα πάνω κάτω. Ποιος μπορεί να γράψει αυτό το θέμα, από ποιο θεματικό κύκλο, πότε το διδαχτήκαμε; Ερωτήματα που δείχνουν ότι δεν έχουμε συναίσθηση πόσο υποστηρίζουμε με αυτά μιαν εκπαίδευση «καταθετική τράπεζα» από τον εκπαιδευτικό στον μαθητή ξένων ιδεών και πληροφοριών για πάσα χρήση. Κατά τα άλλα θέλουμε εκπαίδευση που να καλλιεργεί κριτική σκέψη, παραγωγή ιδεών, δημιουργικότητα, σύνδεση του σχολείου και της ζωής.

Το θέμα των Νέων Ελληνικών ήταν ένα γερό χαστούκι στους διάφορους φροντιστές, που έχουν ως μοναδικό στόχο – και έτσι ως τώρα έμαθαν-«να πιάσουν τα θέματα»-,  στους μαθητές που ικανοποιούνται με το αναμάσημα άχρηστων πληροφοριών, για να μπουν σε μια σχολή, και που δεν ντρέπονται να πουν ότι το θέμα ήταν δύσκολο, διότι απαιτούσε να σκεφτούν, στους γονείς που αντί να καταλάβουν ότι η παραπαιδεία δεν μπορεί να τους προσφέρει αυτό που χρειάζονται τα παιδιά τους, τα βάζουν με τους θεματοθέτες. Γερό χαστούκι είναι ακόμη, και πολύ περισσότερο, για τους εκπαιδευτικούς, οργανωμένους και μη, που με σχόλια και ανακοινώσεις, ζητούν αρεστές δικαιολογίες και το κεφάλι των θεματοθετών επί πίνακι.

Αφήνω τελευταία ορισμένα από τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, που περιέφεραν στις οθόνες τους διαμαρτυρόμενους μαθητές για τη δυσκολία να συνθέσουν τις γνώσεις τους από τους θεματικούς κύκλους σε ένα νέο πλαίσιο ή ακόμη να μείνουν σε έναν θεματικό κύκλο και να τον προσαρμόσουν στην σύγχρονη πραγματικότητα. Λες και το σχολείο και η ζωή είναι ασύνδετα θέματα, λες και τα δοκίμια που διδάσκονται στους θεματικούς κύκλους έχουν ως στόχο να μάθουμε τι λέει ο κάθε συγγραφέας.Λες και η πρωτόγνωρη φτώχια και ανεργία που ζουν οι μαθητές και οι γονείς στα σπίτια τους δεν τους άφησε να βιώσουν την ψευδαίσθηση ότι ο ομφαλός της γης δεν ήταν τελικά παρά σκουπίδι στις αξιολογήσεις των οίκων για την οικονομία, ότι το γκριζοπράσινο φύλλο έμεινε με περισσότερο γκρίζο παρά πράσινο, ότι οι υδρογονάνθρακες δεν μας έκαναν σεϊχηδες αλλά άνοιξαν περισσότερο την όρεξη όσων για χρόνια- και όχι μόνο των όμορων- μας ορέγονται, ότι η δημοκρατία δεν είναι το ιδανικό πολίτευμα, αν οι άνθρωποί της δεν έχουν παιδεία, αλλά αντίθετα έχουν ως αρχή το «κάνουμε ό, τι θέλουμε μέχρι να μας πιάσουν».

Ο σκοπός της εκπαίδευσης είναι να αναπτύξει κριτικά σκεφτόμενους ανθρώπους, με βάσεις και παιδεία που τους επιτρέπει να επιλέξουν πορεία στη ζωή και να την αναπροσαρμόζουν με ευελιξία, όταν χρειαστεί. Τα θέματα εξετάσεων που προσανατολίζουν προς αυτή την κατεύθυνση είναι οδοδείκτες του τι και πώς διδάσκουμε. Αυτές οι δεξιότητες πρέπει να είναι τα εξεταστέα στις εξετάσεις για διορισμό εκπαιδευτικών στην εκπαίδευση, αυτές πρέπει να είναι στο επίκεντρο του νέου συστήματος επιμόρφωσης και αυτές πρέπει να είναι στην καρδιά των Αναλυτικών προγραμμάτων όλων των μαθημάτων.

Αν, όμως, δεν αλλάξουμε μυαλά, ακόμη και αν σχεδιαστούν έτσι, θα μείνουν σχέδια στο χαρτί. Και θα συνεχίσουμε να ανακυκλώνουμε τον άσχετο λόγο περί μεταρρυθμίσεων και αλλαγών που ακούμε για χρόνια, την ίδια ώρα που οι μαθητές των δεκαεπτά χρόνων θα συνεχίσουν να διαμαρτύρονται γιατί τους ζήτησαν να σκεφτούν.  Η συναίσθηση της μεγαλύτερης «ψευδαίσθησης», που πρέπει να μας ταρακουνήσει, είναι ότι σε αυτό τον τόπο δεν θέλουμε αλλαγή και βελτίωση, αλλά εύκολες λύσεις κατά πώς συμφέρει τον καθένα.